Gwiazdozbiory widoczne w Polsce i legendy o nich

1. Gwiazdozbiór Andromedy (łac. Andromeda)

Najlepiej widać ją jesienią, jej najjaśniejszą gwiazdą jest Alpheratz, a najpiękniejszym i najbardziej znanym obiektem jest galaktyka oznaczana symbolem M31 lub NGC 224.

Legenda o tym gwiazdozbiorze pochodzi z mitologii.
Andromeda była córką Cefeusza i jego małżonki Kasjopei. Ta grecka bogini miała ofiarować życie dla uwolnienia ojczyzny przed morskim potworem Ketosem, który siał zniszczenie w całym królestwie Cefeusza. Ketosa na królestwo Etiopii zesłał Posejdon jako karę za zniewagę swoich córek przez Kasjopeję. Wyrocznia Ammana oznajmiła Cefeuszowi, że jedynie śmierć jego córki Andromedy może uratować kraj od zguby. Tak więc grecka bogini, przykuta do skały czekała na swoje przeznaczenie. Jednak Andromeda nie umarła. Podczas czekania na śmierć, zjawił się syn Zeusa, Perseusz, który zabił potwora i w nagrodę zażądał małżeństwa z Andromedą. Ich małżeństwo okazało się szczęśliwe, a po śmierci Andromedy, bogowie postanowili umieścić ją na niebie.


2. Gwiazdozbiór Barana (łac. Aries)

Konstelacje tą najlepiej widać jesienią, jej najjaśniejszą gwiazdą jest Hamal.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Starożytnym Grekom gwiazdozbiór przypominał barana o złotym runie (kolorze "skóry"), który na swoim grzbiecie uniósł, Fryksosa i Helle, dzieci króla Orchomenu Atamasa i bogini obłoków Nefele, daleko na wschód od ojczyzny. To właśnie na rozkaz Nefele złoty baran uratował Fryksosa od złożenia go bogom w ofierze, do czego nakłaniała jego ojca złą macoch Ino. Podczas lotu nad cieśniną morska, oddzielającą Europę od Azji, Helle spadła do wody i utonęła. Fryksosowi udało się dotrzeć na baranie aż na sam Kaukaz, gdzie przyjął go król Ajestes, syn boga słońca Heliosa.

3. Bliźnięta (łac. Gemini)

Gwiazdozbiór widoczny zimą, najjaśniejszą gwiazdą tej konstelacji jest Polluks.

Legenda o tej konstelacji pochodzi z mitologii.
Dwie gwiazdy tego gwiazdozbioru symbolizują przyrodniczych braci Kastora, syna króla Sparty, Tyndareusa i jego małżonki Ledy, oraz Pelideukesa, syna Zeusa i Ledy. Ci dwaj najsłynniejsi zaraz po Herkulesie, bohaterowie doryccy, odznaczali się siłą, odwagą oraz miłością braterską. Podczas kradzieży bydła w Arkadii, Kastor został zabity. Nie mogąc umrzeć z bratem, Polideukes przeklął wówczas swój los, który skazywał go na nieśmiertelność, ponieważ był synem boga. Gdy Zeusowi nie udało uspokoić się bohatera, dał mu do wyboru: Żyć po wieki w wiecznej młodości na Olimpie, lub wraz z bratem przebywać jeden dzień w Hadesie i jeden dzień na Olimpie. Polideukes z radością wybrał drugą możliwość, i tak według Homera bracia na przemian są jeden dzień martwi i drugi dzień żywi. Sława braci przetrwałą tysiąclecia i do dziś widzimy braci w postaci dwóch gwiazd o nazwach przyjętych z łaciny: Kastor i Polluks.

4. Byk (łac. Taurus)

Gwiazdozbiór widoczny głównie zimą, jego najjaśniejsza gwiazda to Aldebaran, a najbardziej znanymi obiektami są dwie najjaśniejsze gromady otwarte, czyli Hiady i Plejady.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Według mitologii najjaśniejsze gwiazdy konstelacji przedstawiają głowę złotego byka z rogami. Bykiem tym był przemieniony Zeus, który pod tą postacią uprowadził Europę, piękną córkę fenickiego króla Agenora i przepłyną z nią z dzisiejszego Bliskiego Wschodu na wyspę Kretę. Tam Europa urodziła mu trzech synów, a Zeus, aby imienia jej nikt nie zapomniał, nazwał jej imieniem nowy kontynent jakim jest Europa.

5. Cefeusz (łac. Cepheus)

Gwiazdozbiór, który jest widoczny zawsze na nocnym niebie, jego najjaśniejszą gwiazdą jest Alderamin.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Swą nazwę otrzymał w starożytności, nawiązuje ona do króla Etiopii, Cefeusza, ojca Andromedy, która za zniewagę córek Posejdona, przez jej matkę Kasjopeję, miała zostać pożarta przez morskiego potwora. Sam Cefeusz w mitologii nie odegrał większej roli i chyba dlatego na niebie przypadły mu niezbyt jasne gwiazdy.

6. Centaur (łac. Centaurus)

Gwiazdozbiór widoczny wiosną, jego najjaśniejsza gwiazda to Rigiel Centaurus, a najbardziej znanym obiektem jest gigantyczna galaktyka eliptyczna NGC 5128.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Centaury, plemię półludzi-półkoni, żyjące w Tesalii i zachodniej Arkadii, były, z wyjątkiem Chirona i Folosa, istotami dzikimi, nieprzyjaznymi ludziom. Za swoją zuchwałość poniosły wielką porażkę w bójce z Lapitami, którą wywołały na weselu króla Pejritoosa. Temat walki centaurów szczególnie często pojawiał się w twórczości greckich artystów. Jednak największy "pomnik" postawili Centaurom antyczni astronomowie, nazywając ich imieniem jeden z największych gwiazdozbiorów.

7. Delfin (łac. Delphinus)











Widoczny latem, jego najjaśniejsza gwiazda to Ratanev.

Z konstelacją tą wiążą się dwie legendy z mitologii.
1. Starsza z legend mówi o miłości władcy mórz Posejdona do Amfitryty, córki starego morskiego wróżbity Nereusa. Posejdon zakochał się w niej, gdy tańczyła ze swoimi siostrami u brzegu wyspy Nankos. Bóg morza, oczarowany jej pięknością, chciał zabrać ją do siebie, Amfitryta ukryła się jednak u tytana Atlasa. Posejdon długo jej poszukiwał jednak nie mógł jej znaleźć. W końcu kryjówkę Amfitryty wskazał mu delfin, za co Posejdon umieścił go na niebie, a następnie uprowadził Amfitrytę i ożenił się z nią.

2. Druga legenda mówi o prawdopodobnym synu Posejdona, Arionie, który był wielkim gawędziarzem, artystą i śpiewakiem. Po zakończonych sukcesem na Sycylii Arion popłyną statkiem do Koryntu, jednak na pełnym morzu ograbili go marynarze i bojąc się, aby ich nie zdradził, zmusili go aby skoczył do morza lub popełnił samobójstwo. W takim razie Arion skoczył do morza, jednak zanim to zrobił zagrał na lutni i zaśpiewał, co sprawiło, że do statku zbliżyła się grupa delfinów, z których jeden wziął go na grzbiet i odpłyną z nim do brzegu. Za tę przysługę bogowie zamienili delfina w gwiazdozbiór.

8. Rzeka Erydan (łac. Eridanus)

Gwiazdozbiór widoczny zimą, jego najjaśniejsza gwiazda to Achernar.

Legenda o niej pochodzi z mitologii.
Konstelacja obrazuje legendarną rzekę Erydan (dzisiejszy Pad). Legenda mówi, że w tej rzece zginął Faeton, który wypadł z rozbitego wozu Heliosa.

8. Gołąb (łac. Columba)

Gwiazdozbiór widoczny zimą, jego najjaśniejsza gwiazda to Phakt.

Legenda pochodzi z mitologi lub Biblii.
Gwiazdozbiór przedstawia gołębicę nad rufą okrętu Argonautów, lub Arki Noego. Według Biblii, wśród innych zwierząt od potopu uratowała się również gołębica, która, gdy wody zaczęły opadać, pierwsza przyniosła świeży listek drzewa oliwnego, świadczącego o wynurzeniu się lądu.

9. Herkules (łac. Hercules)

Gwiazdozbiór widoczny Latem, jego najjaśniejsza gwiazda to Kornephoros, a najbardziej znane obiekty to niesamowita gromada kulista M13 oraz najgęstsza znana gromada galaktyk C1 0024 +1654.

Legenda pochodzi z mitologii.
Konstelacja ma przypominać o jednym z największych mitycznych bohaterów- Herkulesie. Herkules był synem Zeusa i całe swoje życie walczył i pracował nie tylko dla swojej sławy, ale również dla dobra ludzi, uwalniając ich od zła i cierpienia. Po wielu latach walki i pracy spełniło się jego marzenie- został nieśmiertelny.

10.Hydra (łac. Hydra)

Gwiazdozbiór widoczny wiosną, jego najjaśniejsza gwiazda to Alford, a najsławniejszym obiektem jest galaktyka M83.

Legenda o Hydrze pochodzi z mitologii.
Hydra była córką stugłowego olbrzyma Tyfona oraz półkobiety-półwężą Echidny. Hydra miała dziewięć głów z czego jedna była nieśmiertelna. Hydra żyła na bagnach koło Lerny, nad zatoką morską w Argolidzie. Pustoszyła ona całą okolicę, a ludzie byli wobec niej bezsilni, ponieważ gdy ucinali jej głowę, na jej miejsce wyrastały dwie nowe. Hydra miała swojego pomocnika, którym był wielki rak z kleszczami. W końcu jednak Herkules wraz ze swoim pomocnikiem Jolaosem, zabił ją podczas wykonywania drugiej pracy naznaczonej przez Eurysteusza. Jolaos zabił raka, który ugryzł walczącego z Hydrą Herkulesa w nogę, a następnie przypalał płonącymi kawałami drewna odrastające głowy Hydry, w tych miejscach gdzie je uciął Herkules. Po odcięciu wszystkich głów, posiekali potwora na drobne kawałki, a następnie zakopali go w ziemi.

11. Jaszczurka (łac. Lacerta)














Gwiazdozbiór widoczny jesienią, jej najjaśniejsza gwiazda to alfa Lacertae.

Historia powstania.
Imię tej ubogiej w gwiazdy konstelacji, nadał znany gdański astronom Jan Heweliusz, gdyż u starożytnych greków nie budził on zainteresowania.

12. Jednorożec (łac. Monoceros)

Gwiazdozbiór widoczny zimą, najjaśniejsza jego gwiazda to beta Monocerotis, natomiast najpopularniejszymi jego obiektami są mgławica Rozeta (NGC 2237-9), mgławica Konus (NGC 2264), oraz gromada otwarta M50.

Historia powstania.
Przyjmuje się, że gwiazdozbiór ten wprowadził Jan Heweliusz w 1690 roku. Jednak gwiazdozbiór ten jest przypisywany również niemieckiemu astronomowi Jakoba Bartscha. Do tej pory nie wiemy czemu konstelację tą nazwano mianem "Jednorożca", ponieważ w żaden sposób nie przypomina ona tej mitycznej postaci.

13. Kasjopeja (łac. Cassiopeia)

Jest to niezachodzący gwiazdozbiór, jego najjaśniejszą gwiazdą jest Cih, znanym obiektem jest mgławica C11, zwana też Mgławicą Bańka lub Bąbel.

Legenda o Kasjopei pochodzi z mitologii.
Jak już wcześniej wspomniałem, Kasjopeja była małżonką Cefeusza i matką Andromedy. Było to zła, samolubna i zarozumiała kobieta, która ogłosiła się piękniejsza niż wszystkie córki Posejdona - Nereidy, to te poskarżyły się swojemu ojcu, który zesłał na królestwo Cefeusza potwora morskiego, który niszczył urodzaje i zabijał ludzi. Jedynie ofiarując własną córkę, Cefeusz i Kasjopeja, mogli ocalić swój kraj od zguby. Andromedę przed potworem ocalił, Perseusz zabijając go.

14. Kompas (łac. Pyxis)












Konstelacja widoczna zimą, jego najjaśniejsza gwiazda to alfa Pyxidis.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Gdy Argonauci wrócili z wyprawy po złote runo, przyrzekli sobie, że co cztery lada będą spotykać się na wspólnych zawodach aby sprawdzić swoją siłę i zwinność. Organizację tych zawodów powierzyli Herkulesowi, który za miejsce zawodów wybrał malownicze miejsce w dolinie pomiędzy rzekami Alfejosem a Penejosem i poświęcił je olimpijskiemu Zeusowi.

15. Korona Południowa (łac. Corona Australis)







Gwiazdozbiór widoczny latem, najjaśniejsza jego gwiazda to alfa Coronae Asutralis.

Historia powstania.
Gwiazdozbiór otrzymał swą nazwę wiele lat przed naszą erą. Wspominał o nim Ptolemeusz.

16. Korona północna (łac. Corona Borealis)









Gwiazdozbiór widoczny wiosną, jego najjaśniejsza gwiazda to Gemma.

Legenda o Koronie Północnej pochodzi z mitologii.
Ta konstelacja ma nam przypominać złoty diadem, który podarował swojej małżonce Ariadnie, bóg wina i uprawy winorośli, Dionizos. Mit o córce kreteńskiego króla Minosa jest bardzo stary, powstał on około 3000 lat temu i uważany jest za pierwszą przedstawioną w sposób literacki historię tragicznej miłości, jaką znamy. Dzięki nici Ariadny, udało się Tezeuszowi przejść przez labirynt w Knossos i zabić Minotaura, który co 9 lat zabijał siedem ateńskich dziewcząt oraz siedmiu chłopców. Jednak grecki bóg Dionizos, przekazał w śnie Ariadnie, aby opuściła swojego ukochanego Tezeusza i poślubiła jego samego. Ariadna musiała poddać się woli boga i poślubiła Dionizosa, jednak miłość ich nie należała do szczęśliwych i Ariadna po długiej tęsknocie za Tezeuszem, zmarła, a bogowie umieścili jej diadem na niebie.

17. Koziorożec (łac. Capricoruns)

Gwiazdozbiór widoczny latem, jego najjaśniejsza gwiazda to Deneb Algedi, natomiast najbardziej znanym obiektem tego gwiazdozbioru jest gromada kulista M30.

Legenda o Koziorożcu pochodzi z mitologii.
Na dawnych mapach nieba konstelacja ta jest przedstawiana jako koziorożec z rybim ogonem. Tak wyobrażano sobie boga lasów, łowów i pasterzy- Pana. Tą postać przybrał podczas ucieczki przed tytanem Tyfonem w czasie trzeciej potyczki Zeusa i Kronosa toczonej o panowanie nad światem. Pan był synem nimfy rzecznej- Dryope i boga Hermesa, urodził się on jednak z bogami kozła, rogami i długimi wąsami. Jego matka, gdy go ujrzała, przestraszyła się bardzo i uciekła. Właśnie dlatego Pan przeważnie żył w lasach Arkadii. Koziorożec był bardzo przyjazny dla ludzi. Zeus umieścił go na niebie jako znak wznoszącego się Słońca i powrotu dłuższych dni.

18. Kruk (łac. Corvus) 









Gwiazdozbiór widoczny wiosną, jego najjaśniejsza gwiazda to Geinah.

Legenda o Kruku pochodzi z mitologii.
Bóg słońca i światła Apollo posłał go po puchar żywej wody, która miała być złożona w ofierze Zeusowi, jednak kruk poczuł po drodze głód i miał ochotę na figi, które były jeszcze zielone. Poczekał więc, aż dojrzeją, zaspokoił głód, a następnie wrócił, ale z pustym pucharem, wymawiając się Hydrą, która miała nie pozwolić mu zaczerpnąć żywej wody ze źródła. Apollo jako opiekun życia i porządku, nie mógł znieść kłamstwa kruka i go ukarał. Teraz kruk musi stać stale przed przechylonym pucharem wody, z którego nie może się napić, ponieważ strzeże go Hydra.

19. Lew (łac. Leo)

Gwiazdozbiór jest widoczny wiosną i latem, jego najjaśniejsza gwiazda to Regulus, natomiast najciekawszymi obiektami są galaktyka spiralna M95, galaktyka eliptyczna M105 i galaktyka spiralna NGC 3628.

Legenda o tej konstelacji pochodzi z mitologii.
Gwiazdozbiór ten przedstawia jednego z potworów, od których Herkules uwolnił ludzi. Lew był potworem występującym w pierwszej z dwunastu prac, które zadał Herkulesowi Eurysteusz. Lew żył w nemejskich górach i był dwukrotnie większy od innych lwów, a ponadto posiadał skórę, która była odporna na strzał. Herkules odszukał jego kryjówkę, którą była olbrzymi jaskinia i ogłuszył Lwa wielką maczugą, zdusił i przerzuciwszy Lwa przez plecy zaniósł Lwa do Myken. Gdy Eurysteusz ujrzał nadchodzącego Herkulesa, skamieniał z widoku Lwa i wielkiej siły Herkulesa. Zamiast nagrody Herkules otrzymał zakaz wstępu na zamek mykeński.

20. Mały Lew (łac. Leo Minor)

Mały Lew podobnie jak Lew jest widoczny wiosną i latem, a jego najjaśniejszą gwiazdą jest 46 Leonis Minoris.

Historia powstania.
Małego lwa na niebo wprowadził w 1690 roku gdański astronom Jan Heweliusz po to aby wypełnić przestrzeń na niebie pozbawioną większych gwiazd. Gwiazdozbiór ten nie ma żadnego związku z mitologią.

21. Lis (łac. Vulpecula)

Gwiazdozbiór Lisa widoczny jest latem, jego najjaśniejsza gwiazda to 13 Vulpeculae, a znanym obiektem tej konstelacji jest M27, czyli wielka mgławica planetarna.

Legenda o Lisie pochodzi z mitologii.
Dzika Taumesyjska Lisica była przekleństwem mieszkańców Teb- Tebańczyków, którzy co miesiąc musieli składać jej chłopca w ofierze. Od Liszki oswobodził ich Kefalos, syn boga Hermesa i Herse. Pomagał mu przy tym pies Lajlaps, który z woli bogów chwytał każdą ściganą zwierzynę. Upolowanie Taumesyjskiej Lisicy nie należało do łatwych zadań, gdyż żaden pies jej nie mógł dogonić. Sytuacja ta była bez wyjścia, dlatego musiał ją rozstrzygnąć sam Zeus, który zamienił Lajlapsa i Lisicę w kamień a potem zamieścił ich na niebie. Odtąd możemy je tam zobaczyć w postaci dwóch gwiazdozbiorów, jakimi są: Wielki Pies i Lis.

22. Lutnia (łac. Lyra)
















Lutnię możemy zobaczyć latem, jej najatrakcyjniejszym obiektem jest mgławica planetarna M57, za ciekawą atrakcję tej konstelacji możemy uznać jedną z najjaśniejszych gwiazd nieba- Wegę, która również jest najjaśniejszą gwiazdą konstelacji.

Legenda o Lutni pochodzi z mitologii.
Gwiazdozbiór przedstawia lutnię najsłynniejszego śpiewaka, a także jednego z największych bohaterów mitologii- Orfeusza. Orfeusz śpiewał i grał na lutni, którą otrzymał od Apolla, a ten zaś dostał ją od Hermesa, który sporządził ją w pierwszym dniu swojego życia. Śpiew i gra Orfeusza uspokajała najdziksze zwierzęta, a w całej przyrodzie dzięki niemu panowała harmonia i spokój.  Orfeusz bardzo kochał swoją żonę, nimfę Eurydykę, a po jej śmierci tak bardzo swoim śpiewem urzekł władcę śmierci Hadesa, że ten postanowił zwrócić mu żonę. Jednak w czasie powrotu z Hadesu Orfeusz nie wypełnił warunku, jak mu postawił władca ciemności i śmierci- Hades i spojrzał na swoją ukochaną, która zginęła po raz drugi. Orfeusz podczas powrotu z krainy ciemności, zginął z rąk kobiet z Tracji, które pijane obchodziły święto Dionizosa i zaczęły rzucać w niego kamieniami. Jednak, gdy Orfeusz zaczął grać na swojej lutni, nawet wzruszone kamienie zatrzymały się w locie, tak więc kobiety rzuciły się na śpiewaka i rozszarpały go gołymi rękoma, a jego czerwoną od krwi lutnię wyrzucił do rzeki Hebros. Cała przyroda przejęła się tym haniebnym czynem. Muzy - 9 córek Zeusa uprosiły bogów aby chociaż lutnia Orfeusza pozostała na zawsze na niebie.

23. Łabędź (łac. Cygnus)

Łabędzia możemy zobaczyć na niebie latem wraz z jego najjaśniejszą gwiazdą Deneb, która stanowi głowę tego pięknego ptaka i jego gigantyczną mgławicę gazowo-pyłową C20, zwaną też Ameryką Północną. 

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Gwiazdozbiór ten ma symbolizować Zeusa, który pod postacią Łabędzia zstąpił z Olimpu miedzy ludzi i pod tą postacią uwiódł córkę etolskiego króla Testiosa, Ledę. Dziećmi Zeusa i Ledy byłą piękna Helena i Polluks (Polideukes).

24, 25. Mała Niedźwiedzica i Wielka Niedźwiedzica (łac. Ursa Minor, Ursa Maior)

Mała Niedźwiedzica:

Tą konstelację można zobaczyć przez cały rok, gdyż nigdy ona nie zachodzi, jej najjaśniejszą gwiazdą jest Gwiazda Polarna.
Wielka Niedźwiedzica:

Tą konstelację podobnie jak Małą Niedźwiedzice możemy obserwować przez cały rok, jej najjaśniejsza gwiazda to Alioth, znanymi obiektami są dwie galaktyki spiralne M81 i M82.

Są dwie wspólne legendy o tych gwiazdozbiorach.
1. Według pierwszej legendy są to dwa niedźwiedzie, które strzegły oraz opiekowały się Zeusem, gdy był on jeszcze dzieckiem i ukrywał się przed swoim ojcem, Kronosem, w jaskini na wyspie Krecie. Zgodnie z przepowiednią, jedno z dzieci Kronosa miało odebrać mu władzę nad całym światem, toteż z obawy przed spełnieniem się tej obietnicy, Kronos zaraz po urodzeniu się jego dzieci pożerał je. Jedynie Zeusowi udało się tego uniknąć, a gdy wyrósł na silnego i mężnego młodzieńca, stało się to czego Kronos obawiał się najbardziej- Zeus przejął władzę nad światem, tym samym odsuwając od tego Kronosa. Po tym zdarzeniu Zeus oswobodził swoje rodzeństwo, które jako potomkowie boga było nieśmiertelne i mieszkali w brzuchu Kronosa. Jak podaje grecka mitologia, Zeus przeją panowanie na światem po wsze czasy, a dwoje niedźwiedzi, które uratowały mu życie umieścił z wdzięczności za to na niebie.

2. Według drugiego mitu gwiazdozbiory te przedstawiają nimfę Kallisto i jej syna Arkasa. Kallisto była córką króla Arkadii Likaona, oraz przyjaciółką bogini łowów Artemidy. Nimfa ta oczarowała swoją urodą ojca Artemidy - Zeusa. Artemida, wściekła z powodu tego incydentu, oddaliła Kallisto od swojego orszaku i wygnała ją do lasu, gdzie ta urodziła Zeusowi syna Arkasa. Dawna nimfa błąkała się sama po lasach pod postacią wielkiej niedźwiedzicy, do czasu gdy spotkała swojego syna, wielkiego myśliwego, który miał zamiar nieświadomie zastrzelić swoją matkę z łuku. Jednak Zeus nie dopuścił do matkobójstwa i zamienił Arkasa w nieco mniejszego niedźwiedzia od swojej matki. Ponieważ król świata, obojgu był przychylny postanowił umieścić ich na niebie, gdzie znajdują się po dzień dzisiejszy jako gwiazdozbiory Małej Niedźwiedzicy i Wielkiej Niedźwiedzicy.

26. Orion (łac. Orion)

Jest to jeden z najbardziej znanych gwiazdozbiorów widocznych zimą. Jego najjaśniejsza gwiazda to Rigel, a najbardziej znanym obiektem jest mgławica gazowo-pyłowa M42, zwana też Wielką Mgławicą Oriona.

Legenda o Orionie pochodzi z mitologii.
Orion był synem boga morza Posejdona i Euriale. Ten grecki bohater posiadał bardzo dużą wiedzę o gwiazdach, której nauczył się od Atlasa. Orion wiedział dużo o łowiectwie. Mity o Orionie są zgodne jedynie co do tego, że przyczyną jego śmierci była zazdrość bogini łowów Artemidy. Według jednej z legend, sama bogini zabiła go strzałą. Natomiast druga z nich mówi, że zabił go Apollo, brat Artemidy, na życzenie tejże bogini. Według jeszcze innej legendy, Oriona ukąsił i zabił wielki skorpion, którego Artemida wypuściła z jaskini. Rzekomo stąd Orion i na niebie ucieka przed Skorpionem, który wschodzi, kiedy to Orion jest już na zachodzie. W każdym bądź razie według mitologii, bóg sztuki lekarskiej, Asklepios, próbował wskrzesić Oriona, ale udaremnił mu to sam Zeus, który umieścił greckiego bohatera i jego psa Syriusza na niebie ze względu wielkiej miłości Oriona do gwiazd.

27.  Orzeł (łac. Aquila)

Orła wraz z jego najjaśniejszą gwiazdą Altair, możemy zobaczyć latem.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Gwiazdozbiór symbolizuje Zeusa, który pod postacią orła miał porwać na Olimp Ganimedesa, syna króla Troi, Trosa. 

28. Panna (łac. Virgo)

Gwiazdozbiór, który w całej swojej okazałości "prezentuje się" wiosną, jego najjaśniejszą gwiazdą jest Spica. Konstelacja ta jest bardzo obfita w ciekawe obiekty, takie jak: galaktyki eliptyczne M84, M86 i M 87, oraz galaktykę spiralną M 104. 

Legenda o niej pochodzi z mitologii.
Astrea była boginią sprawiedliwości, córką największego z bogów Zeusa i bogini prawa Temidy. Astrea zstąpiła z nieba na ziemię w okresie złotego wieku ludzkości. W tych czasach ludzie nie znali jeszcze praw i sędziów, toteż ta bogini uczyła ich ładu i sprawiedliwości. Po złotym wieku, nastąpił srebrny, następnie brązowy i w końcu żelazny. Ludzi pomimo wielkich starań Astrei stawali się coraz gorsi, tak więc Astrea opuściła ich i powróciła na niebo, gdzie widzimy ją jako konstelację Panny.

29. Pegaz (łac. Pegasus)

Pegaza możemy dostrzec na niebie jesienią, jego najjaśniejszą gwiazdą jest Enif, a częstym obiektem, który obserwują miłośnicy nocnego nieba jest gromada kulista M15.

Legenda o Pegazie pochodzi z mitologii.
Według mitologii Pegaz wyleciał z ciała meduzy Gorgony, kiedy to Posejdon odciął jej głowę. Ten skrzydlaty koń żył wysoko w górach, w gaju (wcześniej wspomnianym) Muzom. Pegaz był bardzo szybki. Gdy miał ochotę, zlatywał z obłoków na ziemię, Podczas jednej z takich wypraw pochwycił go bohater grecki Bellerofont. Z pomocą Pegaza, Bellerofont zabił ziejącego ogniem potwora zwanego Chimerą, żyjącej głęboko w suchej dolinie, dostępnej jedynie z powietrza. Po tym wyczynie Bellerofont postanowił wznieść się na Pegazie na Olimp, lecz Zeus za jego pychę postanowił, że Pegaz prawie na samym szczycie góry się spłoszy i zżuci bohatera, a ten upadając na ziemie postrada zmysły. 

30. Perseusz (łac. Perseus)

Perseusza możemy zobaczyć jesienią, jego najjaśniejszą gwiazdą jest Algenib, a najbardziej znanym obiektem są dwie gromady otwarte, oznaczone jednym symbolem C11.

Legenda o Perseuszu pochodzi z mitologii.
Perseusz żył szczęśliwie z Andromedą, jednak później wypełniła się stara przepowiednia i w trakcie igrzysk zabił dyskiem swojego dziadka Akrisiosa. Po tym nieszczęśliwym zdarzeniu Perseusz wraz ze swoją małżonką odszedł z Argos, po czym zbudował zamki w Midei i Mykenach. Z woli bogów Perseusza wraz z Andromedą i jej rodzicami Cefeuszem i Kasjopeją możemy obserwować na niebie jak gwiazdozbiory.

31. Piec (łac. Fornax)

Ten niezbyt wyraźny gwiazdozbiór możemy obserwować jesienią, jego najjaśniejszą gwiazdą jest alfa Fornacis, a za ciekawy obiekt możemy uznać galaktykę spiralną NGC 1365.

Historia wprowadzenia na niebo.
Jako pierwszy gwiazdozbiór ten na niebie oznaczył Nicolas Louis w 1763 roku i nazwał go Piecem Chemicznym, lecz nazwa ta została skrócona do miana "Pieca" przez Międzynarodową Unię Astronomiczną.

32. Mały Pies (łac. Canis Minor)









Gwiazdozbiór Małego Psa możemy zobaczyć zimą, jego najjaśniejsza gwiazda to Procjon.

Z tym gwiazdozbiorem wiąże się kilka legend.Niektórzy widzą w tym gwiazdozbiorze psa z orszaku Oriona, wraz z Wielkim Psem towarzyszących swojemu panu na niebie. W innych legendach możemy wyczytać, że Mały Pies symbolizuje, psa bogini łowów, Artemidy. Według innego mitu jest to pies ze sfory wychowanka centaura Chirona, słynnego myśliwego- Akteona, który pewnego razu w jaskini ujrzał nagą boginię Artemidę, która zamieniła sławnego myśliwego w jelenia i poszczuła go jego własnymi psami.

33. Wielki Pies (łac. Canis Maior)

Wielkiego Psa na niebie możemy zobaczyć zimą, wraz z najjaśniejszą gwiazdą nocnego nieba, Syriuszem.

Są dwie legendy o tym gwiazdozbiorze.
Według pierwszej z nich Wielki Pies ma symbolizować wiernego pupila, olbrzyma i myśliwego Oriona. Według drugiej legendy, jest to Lajlaps, pies myśliwego Kefalosa. Lajlaps słynął z tego, że żadna zwierzyna nie mogła się mu wymknąć. Jednak podczas polowania na Lisicę Taumesyjską, której żaden pies nie mógł dogonić, sam Zeusa musiał zareagować, i zamienił Lisicę i Psa w kamienie, po czym umieścił je na niebie, gdzie widnieją pod nazwą Wielkiego Psa i Lisa.

34. Pompa (łac. Antlia)

Ten niewyraźny gwiazdozbiór możemy zobaczyć wiosną, jego najjaśniejszą gwiazdą jest alfa Antliae.

Historia wprowadzenia.
Pompę na niebo wprowadził francuski astronom Nicolas Louis w 1763 roku. Nazwa gwiazdozbioru ma przypominać erę rozwoju technicznego.

35. Psy Gończe (łac. Canes Venatici)

Ten niewielki, lecz znany gwiazdozbiór widoczny jest wiosną, jego najjaśniejsza gwiazda to Cor Caroli, a bardzo znanymi obiektami są dwie galaktyki spiralne: M51 i M106.

Historia wprowadzenia na niebo.
Gwiazdozbiór ten wprowadził Jan Heweliusz w 1690 roku.

36. Puchar (łac. Crater)

Puchar na niebie widoczny jest wiosną, jego najjaśniejsza gwiazda to delta Crateris.

Legenda pochodzi z mitologii.
Według poety Aratosa z Sololi w Cylicji, kruk miał przynieść żywą wodę Apollowi w tym właśnie pucharze.

37. Rak (łac. Cancer)

Ten gwiazdozbiór możemy zobaczyć zimą, jego najjaśniejszą gwiazdą jest Acubens, ciekawym obiektem w Raku jest M67, czyli gromada otwarta.

Legenda o Raku pochodzi z mitologii.
Według pierwszej wersji, Raka na niebie umieściła Hera, która stała po stronie wszystkich przeciwników Herkulesa. Inna wersja mówi, że umieścił go tam sam Zeus aby przypominał siłę i dobre uczynki Herkulesa. Jednak te dwie legendy są zgodne co do tego, że gwiazdozbiór przypomina Raka, który podczas walki Herkulesa z Hydrą, ugryzł herosa w nogę, po czym został zabity przez jego towarzysza Joalosa.

38. Rufa (łac. Puppis)

Rufa widoczna jest zimą, jest ona bardzo bogata w gwiazdy, których nieuzbrojonym okiem możemy naliczyć około 140, najjaśniejszą z nich jest Naos. Rufa jest to część dawnego gwiazdozbioru, który nosił nazwę "Okręt Argonautów".

39. Ryba Południowa (łac. Piscis Austrinus)

Tą konstelację możemy zobaczyć jesienią, jej najjaśniejsza gwiazda to Fomalhaut.

Legenda o Rybie Południowej pochodzi z mitologii.
Boginię czarów Isis uchroniła przed utonięciem niewielka rybka i za tą przysługę bogowie umieścili ją na niebie.

40. Ryby (łac. Pisces)

Ryby widoczne są jesienią, najjaśniejszą gwiazdą tego gwiazdozbioru jest eta Piscium, a znany obiekt to galaktyka spiralna M74.

Legenda o Rybach pochodzi z mitologii.
Z gwiazdozbiorem związane są dwie legendy. Według Starożytnych Greków, były to ryby, których matką była Ryba Południowa. Natomiast Rzymianie widzieli w Rybach boginię Afrodytę i jej syna Erosa, którzy zmienili się w ryby, skacząc do wody, gdy spotkali olbrzyma Tyfona, który niszczył wszystko co napotkał.

41. Ryś (łac. Lynx)

Gwiazdozbiór widoczny zimą, jego najjaśniejsza gwiazda to alfa Lyncis.

Historia powstania.
Rysia na niebo wprowadził gdański astronom Jan Heweliusz w 1690 roku.

42. Rzeźbiarz (łac. Sculptor)

Możemy go zobaczyć jesienią, wraz z jego najjaśniejszą gwiazdą alfa Sculptoris.

Historia powstania.
Rzeźbiarza na niebo wprowadził francuski astronom Nicolas Louis w 1752 roku.

43. Sekstant (łac. Sextans)

Historia powstania.
Wprowadził go na niebo Jan Heweliusz w 1690 roku. Gwiazdozbiór przypominał mu narzędzi do pomiarów kątów na niebie. 

44. Skorpion (łac. Scorpius)

Skorpion jest to gwiazdozbiór widoczny latem, którego obserwatorzy nocnego nieba bardzo lubią podziwiać, gdyż jest on bardzo bogaty w gromady otwarte jak i kuliste; najbardziej znane z nich to M4, M6 i M80. Jego najjaśniejszą gwiazdą jest Antares.

Legenda o Skorpionie pochodzi z mitologii.
Według mitologii greckiej ten gwiazdozbiór ma przypominać Skorpiona, który zabił myśliwego Oriona, syna boga mórz Posejdona. Skorpiona wypuściła z podziemi Hera, ponieważ obawiała się, że Orion wybije wszystkie zwierzęta. Z wdzięczności za dobrze wykonane zadanie, Hera umieściła zwierzę na niebie.

45. Smok (łac. Draco)

Smok jest gwiazdozbiorem niezachodzącym, jego najjaśniejsza gwiazda to Etamin, a za ciekawy obiekt można uznać galaktykę spiralną M102.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Według mitologii greckiej gwiazdozbiór przedstawia smoka Ladona, syna bożka morskiego Forkosa i jego małżonki Keto. Ladon był bardzo silny i nigdy nie przymykał oczu, gdyż pomagał córką Atlasa - Hesperydą, strzec jabłoni rodzącej złotej jabłka. Smoka prawie nikt nie mógł pokonać w walce, dokonał tego jedynie Herkules. Za wierną służbę córką Atlasa bogowie umieścili smoka na niebie.

46. Strzała (łac. Sagitta)

Strzała to niewielki gwiazdozbiór widoczny latem, jego najjaśniejsza gwiazda to gamma Sagittae.

Legenda o Strzale pochodzi z mitologii.Według pierwszej legendy gwiazdozbiór przedstawia strzałę, której używał Apollo w swoim srebrnym łuku. Jeszcze inna legenda mówi, że konstelacja przedstawia jedną ze strzał Herkulesa, zatrutą żółcią Hydry.

47. Strzelec (łac. Sagittarius)

Strzelec na niebie widoczny jest latem, jego najjaśniejsza gwiazda to Kaus Australis. W gwiazdozbiorze Strzelca jest bardzo dużo mgławic, kilka z nich to M8, M17, M20.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Według mitologii, ten gwiazdozbiór przedstawia Krotosa, który jako jeden z nielicznych centaurów był przyjazny ludziom, wyróżniał się siłą oraz rozumem. Bogowie Olimpu umieścili go na niebie za liczne zasługi dla ludzi, ale głównie dlatego, że wynalazł łuk.

48. Tarcza (łac. Scutum)








Tarcze możemy zobaczyć latem, jej najjaśniejsza gwiazda to alfa Scuti, a ciekawy obiekt tego gwiazdozbioru to bogata w gwiazda gromada otwarta M11.

Historia powstania.
Tarczę na niebo wprowadził Jan Heweliusz w 1690 roku, na cześć polskiego króla Jana Sobieskiego, który odniósł zwycięstwo w bitwie z Turkami pod Wiedniem.

49. Trójkąt (łac. Triangulum)

Trójkąt na niebie możemy zobaczyć jesienią, jego najjaśniejsza gwiazda to beta Trianguli. Z tym gwiazdozbiorem nie ma związanej żadnej legendy. Konstelacja ma kształt trójkąta i tak właśnie nazwali go Grecy.

50. Waga (łac. Libra)

Waga na niebie widoczna jest wiosną, jej najjaśniejsza gwiazda to Zubenelschemali.

Dla Greków gwiazdozbiór ten symbolizował równonoc jesienną i miał znaczenie praktyczne określając starożytnym rolnikom czas siewu.

51. Warkocz Bereniki (łac. Coma Berenices)

Ten gwiazdozbiór możemy zobaczyć wiosną, jego najjaśniejsza gwiazda to beta Comae Berenicis. W tym gwiazdozbiorze znajduje się niezmiernie dużo galaktyk, najbardziej znana z nich to M100.

Historia powstania.
Warkocz Bereniki na niebo wprowadził duński astronom, Tycho Brahe w 1602 roku.

52. Wąż (łac. Serpens)

Węża na niebie możemy zobaczyć latem, jego najjaśniejsza gwiazda to Unukalhi. Wąż dzieli się na dwie części- Ogon Węża i Głowa Węża, pomiędzy którymi znajduje się gwiazdozbiór Wężownik. Najciekawszym obiektem tego gwiazdozbioru jest gromada kulista M5.

Wąż dostał się na niebo razem z Wężownikiem, po jego śmierci, za to że pomagał mu szukać ziół leczniczych.

53. Wężownik (łac. Ophiuchus)

Wężownik na niebie widoczny jest latem, jego najjaśniejsza gwiazda to Ras Alhague. W środku gwiazdozbioru znajduje się gromada otwarta M10.

Legenda o Wężowniku pochodzi z mitologii.
Wężownikiem był słynny lekarz Asklepios, który potrafił wyleczyć z większości chorób, oraz posiadał moc wskrzeszania umarłych. Ponieważ nikt nie umierał, bóg śmierci Tanatos poskarżył się na lekarza Zeusowi, który dla utrzymania porządku na świecie zabił Asklepiosa piorunem, gdy ten szukał leczniczych ziół wraz z wężem, który mu w tym pomagał.

54. Wieloryb (łac. Cetus)

Ten gwiazdozbiór widoczny jest jesienią, jego najjaśniejsza gwiazda to Deneb Kaitos.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Gwiazdozbiór przedstawia potwora Ketosa, który był podobny do wielkiej ryby i niszczył królestwo Cefeusza. Potwór ma przypominać ludziom odwagę i prawość Perseusza, który zgładził potwora i tym samym uwolnił Andromedę od straszliwej śmierci.

55. Wilk (łac. Lupus)














Wilk na niebie widoczny jest wiosną, jego najjaśniejsza gwiazda to beta Lupi.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
Gwiazdozbiór przedstawia wcześniej wspomnianego króla Arkadii Likaona, który nie wierzył w wyższość bogów nad ludźmi i ich wszechwiedzę. Nie podobała mu się nawet miłość Zeusa do jego córki Kallisto. Pewnego razu Likaon zaprosił Zeusa na ucztę, na której do jedzenia Zeusowi podał ludzkie mięso i czekał co się stanie. Zeus wiedział, że został wystawiony na próbę i, aby dowieść nie tylko swojej wszechwiedzy, ale również wszechmocy zamienił króla w wilka i ku przestrodze innym niedowiarkom zamieścił go na niebie w tej postaci.

56. Wodnik (łac. Aquarius)

Ten gwiazdozbiór widoczny jest jesienią, jego najjaśniejsza gwiazda to Sadalsuud.

Legenda o nim pochodzi z mitologii.
W mitologii greckiej ten gwiazdozbiór przedstawiał Zeusa, który lał strumienie wody na Ziemię, aby zniszczyć wszystkich ludzi, którzy wydawali mu się źli i samolubni. Przeszkodził mu w tym Prometeusz, który na Ziemię przyniósł ogień i nauczył ich wielu dobrych rzeczy. Druga próba unicestwienia ludzkości przez Zeusa, poprzez zesłanie potopu na Ziemię również się nie powiodła, za sprawą Prometeusza. Swojemu synowi Deukalinowi i jego małżonce o imieniu Pyrra umożliwił im schronienie się na paśmie gór Parnos, aby po potopie znów mogli zaludnić świat.

57. Wolarz (łac. Bootes)

Jest to wiosenny gwiazdozbiór, jego najjaśniejsza gwiazda to Arktur.

Legenda o nim pochodzi z "Odysei" Homera.
Według starej legendy ten gwiazdozbiór przedstawia biednego pasterza, któremu bracia ukradli stado byków. Jako żebrak musiał wędrować po świecie i wszędzie widział, z jakim trudem rolnicy uprawiają swoje pole. Długo rozmyślał jak im może pomóc, aż w końcu wynalazł pług ciągnięty przez woły. Za ten wynalazek Zeus umieścił go na niebie.

58. Woźnica (łac. Auriga)

Woźnica to zimowy gwiazdozbiór, jego najjaśniejsza gwiazda to Capella.

Legenda o tym gwiazdozbiorze pochodzi z mitologii.
Gwiazdozbiór przedstawia ateńskiego króla Erichtoniosa, który jako pierwszy na ziemi zaprzęgał konia do wozu, jako pierwszy używał pługa do zaorania ziemi i pierwszy nakazał obchodzić uroczystość poświęconą bogini Atenie. Za to bogowie postanowili umieścić go na niebie.

59. Zając (łac. Lepus)

Jest on widoczny zimą, jego najjaśniejsza gwiazda to Arneb.

Legenda pochodzi z mitologii.
Według mitologii Orion bardzo lubił polować na zające i stąd właśnie ten gwiazdozbiór znalazł się symbolicznie na niebie.

60. Żuraw (łac. Grus)

Żuraw jest gwiazdozbiorem widocznym jesienią, jego najjaśniejsza gwiazda to Al Nair.

Historia powstania.
Żurawia na niebo wprowadził Johann Bayera w 1603 roku.

61. Żyrafa (łac. Camelopardalis)

Jest to jeden z nielicznych niezachodzących gwiazdozbiorów, jego najjaśniejsza gwiazda to beta Camelopardalis.

Historia powstania.
Ten gwiazdozbiór został wprowadzony na niebo przez Jakoba Bartscha w 1614 roku.

62. Źrebię (łac. Equuleus)








Ten niewielki gwiazdozbiór widoczny jest latem, jego najjaśniejsza gwiazda to Kitalpha.

Legenda pochodzi z mitologii.
Według mitologii greckiej źrebię miało przypominać młodszego brata Pegaza, o imieniu Celeris.